کد مطلب:50518 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

توسل به ائمه با توجه به آيه قرآن در زمينه نصارا و يهوديان شرك محسوب نمي شود.

يكي از اصول مسلم اسلامي «توحيد ربوبي» است. توحيد در ربوبيت، به اين معنا است كه «تنها خداوند مالك حقيقي عالم هستي است و تدبير همه موجودات عالم را بر عهده دارد و مي تواند به صورت مستقل و بدون نياز به همكاري يا اذن و اجازه موجود ديگر، در امور هستي تصرف كند و آن را سامان دهد و اگر يكي از مخلوقات او، به تدبير و تنظيم امور موجود ديگري دست مي زند، اين عمل او وابسته به اذن و اراده و قدرت خداوند و غيرمستقل است». براين اساس، هرگونه تدبير امور عالم هستي و برآوردن نيازها و حاجات موجودات - از جمله انسان - به طور مستقل از آن خداوند است و تنها او است كه حاجت ها و نيازها را برطرف مي سازد. بله، غير خدا با اذن و اجازه خداوند و متكي به اراده و قدرت او مي تواند در تدبير پاره اي از امور انسان نقش داشته باشد. اما اين نقش استقلالي نيست؛ بلكه تبعي و با اذن و قدرت الهي است؛ يعني، خداوند، خودش آنان را وسيله و سبب در انجام دادن و تدبير بعضي از امور قرار داده است. بنابراين ما مي توانيم از اولياي الهي (پيامبران و ائمه معصومين(ع)) بخواهيم حاجت ما را برآورند؛ اما بايد به اين نكته توجه كنيم كه آنان، هرگز نمي توانند مستقل از اراده و مشيت الهي عمل كنند؛ زيرا آنان متكي به اراده، خواست و قدرت خداوند و واسطه در برآمدن حاجات ما مي باشند. درباره حكمت اين كه چرا خداوند به بزرگان دين چنين نقشي را داده است و مردم مي توانند در طلب حاجات خود به آنان به عنوان واسطه و سبب بنگرند، مي توان گفت: اولاً از ان جا كه اولياي الهي، انسان هايي مثل خود ما هستند، مي توانيم خيلي راحت تر و زودتر، رابطه عاطفي و نزديك با آنان برقرار كنيم. ثانياً، خداوند با اين كار، خواسته است اولياي خود را در كانون توجه و اقبال مردم قرار دهد و در عمل، مردم را اسوه ها و الگوهاي هدايت ارجاع دهد تا مردم با مراجعه به آنان و الگوگيري از ايشان، به طريق هدايت و سعادت دست يابند. با توجه به توحيد در ربوبيت، تنها خداوند مالك عالم هستي است و تنها او است كه مستقل و بدون اذن و اجازه موجود ديگر و بدون نياز به قدرت ديگري، مي تواند در امور جهان هستي، تصرف كند و ساير موجودات و مخلوقات نيز، تنها با اذن و اراده خدا و متكي به قدرت او، مي توانند در عالم هستي تأثيرگذار باشند. از آنجا كه خداوند عالم هستي و امور آن را براساس نظام اسباب و مسببات قرار داده است و فيض خود را از طريق مجاري و اسباب اعطا مي كند، براي نيل به مقصود، بايد به اين اسباب و وسايط متوسل شويم: {Hابي الله ان يجري الاشياء الا بالاسباب H}، {V(بحارالانوار، ج 2، ص 90)V}. بر اين اساس، خداوندِ سبب ساز، خود، اولياي خويش را واسطه و سبب در برآمدن حاجات قرار داده و ما را امر به توسل كرده است: {A{/Bيا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا اِتَّقُوا اَللَّهَ وَ اِبْتَغُوا إِلَيْهِ اَلْوَسِيلَةَ{w1-10w}{I5:35I}/}A}؛ {Mاي مؤمنان! پرواي الهي داشته باشيد و به سوي او وسيله تحصيل كنيدM}، {V(مائده، آيه 35)V}. همچنان كه نماز و روزه و واجبات، وسيله تقرب به خدا هستند، دعاي پيامبران و اولياي معصوم و پاك نيز وسيله قرب به خداوند است. بنابراين اولياي الهي، اسباب و وسايل اند؛ اما توسل به آنان، با توجه به اين نكته است كه براي آنان اصالت قائل نيستيم و ايشان را فاعل مستقل نمي دانيم؛ بلكه هرگونه تأثيرگذاري آنان را متكي به اذن و اراده و قدرت خداوند مي دانيم. در حقيقت توسل به اسباب، هر چند به ظاهر توجه به آنان است؛ اما در حقيقت، مطلوب حقيقي خود خداوند است و در واقع توجه به اسباب، عين توجه به مسبب الاسباب (خداوند) است. و اما در مورد آيه قرآن كه به آن اشاره فرموده ايد. مواردي كه در قرآن، عقيده برخي مردم در مورد پيامبران مورد سرزنش قرار گرفته، اولاً در مواردي است كه آنان را فرزند خدا دانسته اند مانند {A{/Bوَ قالَتِ اَلْيَهُودُ عُزَيْرٌ اِبْنُ اَللَّهِ وَ قالَتِ اَلنَّصاري اَلْمَسِيحُ اِبْنُ اَللَّهِ {w1-12w}{I9:30I}/}A}؛ {Mيهود گفتند: عُزَير، فرزند خداست و نصارا گرفتند مسيح پسر خداست M}، {V(توبه، آيه 30)V}. ثانياً، در مواردي است كه آنان، پيامبر خدا را، خدا دانسته اند {A{/Bوَ إِذْ قالَ اَللَّهُ يا عِيسَي اِبْنَ مَرْيَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اِتَّخِذُونِي وَ أُمِّي إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اَللَّهِ {w1-19w}{I5:116I}/}A}؛ {Mو آنگاه كه خداوند به عيسي گفت: آيا تو به مردم گفتي كه من و مادرم را اله و معبود خود قرار دهيدM}، {V(مائده، آيه 116)V}. به هر حال، همان گونه كه در مورد توسل بيان شد، توسل به معصومين نه با اعتقاد به الوهيت و خدايي آنهاست و نه با اعتقاد به ربوبيت آنان (يعني اين كه آنان در افعال خود مستقل از خداوند و خارج از حيطه قدرت و اراده و خواست الهي عمل كنند). لذا توسل شرك نيست و آيات فوق هم ربطي به اين مسأله ندارد.